روز جهانی زبان مادری
21.02.09 | یادداشت‌ها | جمشید فاروقی
سالروزها می‌آیند و می‌روند. و هر سالروز یادآور چیزی است. یادآور خاطره‌ای تلخ یا شیرین، یادآور خواست، یادآور هشداری که شنیده نمی‌شود و... تمدن بشری در عمر چند هزار ساله خود شاهد بسیاری چیزها بوده و هر روز از سال حامل پیام و تجربه‌ای است. پیامی که باید شنید، تجربه‌ای که باید از آن آموخت. و بی‌اعتنایی به این بایست‌ها و نبایست‌ها. و تکرار سالروزها و پیام‌ها. از بین آن سالروزها، یکی همین روز بیست و یکم فوریه است. سازمان یونسکو، این روز را به عنوان روز جهانی زبان مادری برگزیده است. گزینش این روز، به هیچ روی تصادفی نبوده است و از زمان گزینش آن چند سالی بیش نمی‌گذرد. پیام بیست و یکم فوریه چیست و چه می‌توان از آن آموخت؟
گزینش روز بیست و یکم فوریه به سال ۲۰۰۰ باز می‌گردد. در این سال است که یونسکو این روز را برای پاس‌داشت از زبان مادری برمی‌گزیند. انتخاب این روز ریشه در تاریخ منطقه خودمان دارد. در پاکستان.
روز بیست و یکم فوریه سال ۱۹۵۲ است. در شهر داکا، پایتخت کنونی بنگلادش شاهد تظاهرات گسترده‌ای هستیم. در آن هنگام هنوز کشوری به نام بنگلادش اعلام موجودیت نکرده است و بخشی از کشور پاکستان است. فرمان شلیک داده می‌شود. و حکایت تکراری به خاک و خون افتادن کسانی که تنها برای دفاع از حق خود به خیابان‌ها آمده بودند.
در همان سال بود که رژیم پاکستان زبان اردو را به عنوان تنها زبان کشور اعلام کرده بود. حال آنکه تنها اقلیت کوچکی از مردم پاکستان در آن هنگام به زبان اردو سخن می‌گفتند. و زبان بخش اعظم مردم کشور، به ویژه بخش وسیعی از شرق پاکستان زبان بنگالی بود. اعتراضات ساکنان شرق پاکستان منجر به تجزیه کشور و استقلال کشور بنگلادش در سال ۱۹۷۱ شد.
سازمان یونسکو، روز بیست و یکم فوریه، یعنی روز سرکوب تظاهرات مردم در داکا را به عنوان روز جهانی زبان مادری انتخاب کرد. روزی با پیامی مشخص و تجربه‌ای مشخص.
ایران کشور اقلیت‌هاست: اقلیت‌های قومی، زبانی، فرهنگی و دینی. زیبابی و ثروت فرهنگی این کشور در رنگارنگی ساکنانش است. پذیرش زبان فارسی به عنوان زبان مشترک اقوام ساکن ایران نمی‌بایست به معنی کم توجهی به زبان‌ها و گویش‌های محلی باشد. حق گویش و آموزش زبان مادری، یکی از حقوق اصلی شهروندی است. تاکید بر این حق و پذیرش آن نه تنها از وحدت و انسجام کشور نمی‌کاهد بلکه ثبات و تمامیت ارضی کشور را تضمین می‌کند.
پیام بیست و یکم فوریه را بشنویم و از تجربه این روز بیاموزیم و به ثروت فرهنگی ایران ببالیم.
دکتر جمشید فاروقی
بیست و هشتم بهمن‌ماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی
بازانتشار مطالب وبگاه برای یک ایران تنها با ذکر نام و آدرس اینترنتی این وبگاه مجاز است.
|
|
|